Bu yazıyı Stoyan Şivarov Beye ithaf ediyorum.
Teşekkürler!
Basri Zilabid
İstanbul’da geçen yüksek tahsil yıllarımda hocalarımız bize bazı temel İslamî kaynak eserlerimizin bugün Paris Biblitheque Nationale’de, Londra British Museum’da bulunduklarını hüzünle anlatırlarken bir gün benim başıma da benzer bir olayın geleceğini nasıl bilebilirdim.
Son günlerde işimden arta kalan zamanımı Nevrokoplu Mehmet Behçet Perim’e ve yazdığı kitaplara ayırdım. Hatta Bulgaristan Türkleri Kültür ve Hizmet Derneği’nin yardımıyla çok kısa bir zamanda Sofya Hatıraları isimli kitabını yayınlama imkânı elde ettik. Bu kitabı yayınladığımda Perim’in diğer kitaplarını henüz elde etmemiş ve okumamıştım. Bu sebeple bütün kitaplarını kütüphaneme kazandırmak için çalışmaya başladım. Türkiye’de bastığı kitaplar pahalı da olsa sahaflarda satılıyordu ama benim en çok merak ettiğim 1923 yılında Tuna kıyısındaki küçük Rahova şehrinde Osmanlıca olarak bastığı Bulgaristan Müslümanları -İçtimaî ve Siyasi Halleri- isimli kitabıydı.
İnternet üzerinden yaptığım katalog araştırmalarında bu kitabın Türkiye kütüphanelerinde bulunmadığını öğrendim. Sofya Milli Kütüphanesi Şarkiyat Bölümünde çalışan Osmanlıca uzmanı Stoyan Şivarov’a bir mektup yazarak bu kitabın orada olup olmadığını kontrol etmesini rica ettim. Bu konulara meraklı olan genç araştırmacı kitabın kataloglarda bulunmadığını ancak araştırmaya devam edeceğini bana bildirdi. Stoyan Şivarov’un ısrarlı araştırmaları sonucu ‘bizim kitabımız’ Los Angeles’te California Üniversitesi Kütüphanesi’nde çıktı. Aslı orada duruyor bizde ise fotokopisi mevcut! Üzerinde de “Fahri Bilge Kütüphanesi” yazan bir mühür bulunuyor.
Nasıl oldu da Rahova’da basılan bir kitap ne Türkiye’de ne de Bulgaristan’da bulunamadı da Amerika’da ortaya çıktı. Kitabın Amerika’ya yolculuğu aslında İstanbul’dan başladı.
“Ziraat Bankası'nda şube müdürlüğü yapması sebebiyle Anadolu'da birçok yeri dolaşan Fahri Bilge, gerçek bir kitapsever ve çok önemli bir koleksiyoner olarak tanınmış ve kendi adına bir kütüphane kurmuştu. Fahri Bilge öldükten sonra oğlu Aydın Bilge, birçok üniversite ile irtibata geçip babasına ait kütüphanenin bir kısmını satmak istemiş. Chicago Üniversitesi basma kitaplara talip olarak satın almış, yazma kitapları da Kültür Bakanlığı kendi bünyesine dâhil etmiş idi.” (Cemal Kalyoncu, “Müflis Bir Masonun Not Defteri”, Aksiyon Dergisi, sayı: 2 Ocak 2006 ) İşte bu paragraftan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu yılda Bulgaristan Müslümanlarına dair basılan bir kitabın nasıl elimizden çıktığını anlayabiliyoruz: babasının bin bir zorluklar çekerek topladığı kütüphanesini para için satan bir evlat… Kendi değerlerimize kıymet vermiyoruz. Ne yazık ki, bu sadece bir örnek bunun gibi daha niceleri var.
Artık bize düşen Mehmet Behçet’in bu ilk kitabını günümüz harflerine çevirip gerekli notlar ve açıklamalarla meraklı okuyuculara sunmaktır.
Buradan, Sofya’da tanıdığım ve geniş kütüphanelere sahip olduklarını tahmin ettiğim değerli Bulgaristan Türklerinden olan aydın büyüklerimize haddimi aşarak seslenmek istiyorum. Hal-i hayatta iken kütüphanelerinizdeki kitapları günden güne gelişmekte olan Sofya Yüksek İslam Enstitüsü Kütüphanesine bağışlamanız burada eğitim görecek öğrenciler tarafından uzun yıllar hayırla yâd edilmenize vesile olacaktır, bu hayırlı işe besmele çekmeniz ümidiyle …
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder