XIX. Yüzyılda Bir İktisadî ve Kültürel Diyalog Merkezi Olarak : ESKİ CUMA PANAYIRI

 Kitap tanıtımı

XIX. Yüzyılda Bir İktisadî ve Kültürel Diyalog Merkezi Olarak

ESKİ CUMA PANAYIRI

Yazarlar: Alcan Cafer ve Miyryam Salim

Yayın yeri ve yayıncı: Şumnu: "Episkop Konstantin Preslavski" Universitesi Yayınları, 2021

1-136 s. ana metin, 137-176 ekler.

Dili: Bulgarca. Ekler'de verilen bazı Osmanlı arşivi belgeleri günümüz harflerine çevrilmiş ve Bulgarcaya tercüme edilmiş.

Son resimde de görüldüğü üzere panayıra ait mührün resimleri veilmiş. Mühürde "Cuma-i Atik Panayırı" ibaresi bulunmaktadır. Kapakta dikdörtgen şeklinde olan görsel panayırın yerleşim krokisidir.

Yazarlar Bulgaristan Türkü akademisyenler olup Alcan Mustafa Osmanpazarı (Omurtag) Bölge Tarih Müzesi uzmanı ve Şumnu Üniversitesinde doktora öğrencisidir. Miyryam Salim "Nüvvab" İHL mezunu ve Şumnu Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde Doçent Dr.'dur.

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

ŞEHİR VE PANAYIR

Tırgovişte: tarihi olan bir şehir

Eski Cuma panayırı

Eski Cuma panayırının ortaya çıkmasına ve gelişmesine neden olan ön koşullar

Panayırın kurulması

Panayırın zamanı ve süresi

Panayıra katılanlar

İKİNCİ BÖLÜM

ESKİ CUMA PANAYIRININ ORGANİZASYONU

Panayır alanı

Panayır organizasyonu ve hizmetler

Güvenlik

Harç ve rusum

Eski Cuma Panayırının Mührü

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

XIX. YÜZYILDA TİCARET VE KÜLTÜR MERKEZİ OLARAK ESKİ CUMA PANAYIRI

Panayırdaki ticari bağlantılar ve mallar

Yerel mallar

Yabancı mallar

Bir kültür merkezi olarak panayır

SONUÇ

EKLER

ARŞİV KAYNAKLARI

BİBLİYOĞRAFYA

ESKİCUMA ŞEHRİ, ESKİ VE ŞİMDİKİ HALİ

Eski fotoğraf Lübomir Yurukov, yeni fotoğraf Mehmedemin Mehmedeminov
tarafından temin edilmiştir. Her ikisine teşekkür ederiz. 

DR. AHMET YÜCETÜRK'TEN BELENE ZULMÜ'NÜ ANLATAN İKİ CİLT KİTAP

KÖTÜLÜK UNUTULMAZ
Türk Doktorun Bulgaristan Belene Kampı Hatıraları
Dr. Ahmet Yücetürk
İstanbul 2014, sayfa 448, Yakın Plan Yayınları 

KIZIL CEHENNEM
Türk Doktorun Bulgaristan Belene Kampı Hatıraları
Dr. Ahmet Yücetürk
İstanbul 2015, sayfa 376, Yakın Plan Yayınları

Dr. AHMET YÜCETÜRK KİMDİR?

     4 Temmuz 1941’de Bulgaristan’ın Eski Cuma (Tırgovişte) iline bağlı Avdallar (Lovets) Köyü’nde doğdu. İlkokulu köyünde okudu. Sonra Eski Cuma Türk Ortaokulu’na devam etti. Doktor olmak istediği için Bulgar Lisesi’ne kaydını yaptırdı. Bu liseyi dördüncülükle bitirdi.

     Bulgaristan’da her Türk gibi askerliğini iki yıl işçi asker olarak yaptı.

     1961-1967 yılları arasında Sofya Tıp Fakültesi’nde okudu. Mezuniyetten sonra Eski Cuma İhtisas Hastanesi’nde genel cerrahî uzmanı olarak çalıştı ve ortopedi-travmatoloji ihtisası yaptı.

1978 yılında Türkiye’ye göç etmek için müracaatta bulundu. Eski Cuma makamları, bu talebi siyâsî suç olarak gördü. Bunun üzerine 21 Eylül 1978’de işinden kovuldu. Bunu da Türkiye’ye göç etme sebebi olarak siciline işlediler. Daha sonraki yıllarda idârî makamların baskısına maruz kalarak yaşadı. Dinî mensubiyetinin işâretlerinden biri olan Türk ismimin zorla değiştirilmesine karşı koydu.

     Hiçbir suç işlemediği halde 24 Haziran 1985 târihinde kelepçelenerek tevkif edildi. 108 gün Bulgaristan Emniyet Teşkilatı’nın hücrelerinde sorgulandı ve işkenceye mâruz bırakıldı. Buradan Belene Toplama Kampı'na götürüldü. Kampta altı ay, suçsuz 570 Türk münevveriyle birlikte zulüm gördü. Ardından Bulgar nüfusunun yaşadığı bölgelere sürgün edildi. 10 Haziran 1988 târihinde serbest bırakıldı.

     Jivkov rejimi Bulgaristan Türklerini etnik bakımdan yok etmek istedi. Bu istek üzerine Bulgar Emniyeti, Bulgaristan'ı 6-7 saat içinde terk etmesini emretti. Bunun üzerine 29 Haziran 1989’da ailesiyle  beraber Türkiye’ye göç etti. Hâlen Türkiye’de yaşamaktadır.

BULGARİSTAN ŞEHİR TARİHLERİNİ KONU ALAN TÜRKİYELİ ARAŞTIRMACILARIN KİTAPLARI

1844 Nüfus Sayımına Göre Deliorman ve Dobruca'nın Demografik, Sosyal ve Ekonomik Durumu, Halime Kozlubel Doğru
RAZGRAD, ESKİ CUMA (TIRGOVİŞTE), ŞUMNU, YENİ PAZAR (NOVİ PAZAR), PRAVADI (PROVADYA), HACIOĞLU PAZARI (DOBRİÇ), BALÇIK, MANGALYA, KÖSTENCE VE BABADAĞ (Bu son üç şehir bugün Romanya'da bulunmaktadır.)
TTK, ANKARA 2011, 556 sayfa

Osmanlı İdaresinde Bir Balkan Şehri:
RUSÇUK
Not: daha önce tanıtmıştık. Arşiv kısmına bakılabilir.

19. Yüzyılda Şumnu ve Vidin
İki kitabı art arda okuyunca Şumnu kitabının çok doyurucu bilgileri verdiği izlenimi bırakıyor okuyucuda. Vidin kitabı sanırım bir musahhihin elinden geçmemiş ve sadece Temettuat Defterleri çerçevesinde kalmış. Her ne kadar 19. yüzyılla kendini sınırlasa da 20. yüzyılın başlarına da bir adım atabilseydi daha iyi olurdu kanaatimce.