KİTABELER etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
KİTABELER etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

24 Şubat 2024 Cumartesi

Rusya Milli Kütüphanesi, St. Petersburg’da bulunan Vidin'den Götürülmüş Kitabeler

 

Rusya Milli Kütüphanesi, St. Petersburg’da bulunan

Vidin ve diğer kalelerdeki Türkçe Tarih Kitabeleri

Olga Vasileva

Rusya Ulusal Kütüphanesi/St. Petersburg-Rusya

заведующая сектором восточных фондов ОР РНБ Ольга Валентиновна Васильева

Özet

1878 Berlin Antlaşması uyarınca Bulgaristan'daki tüm Türk kalelerinin yerle bir edilmesi gerekiyordu. Aynı zamanda tarih yazıtlı kitabeler de korunarak St. Petersburg'a nakledildi. Kitabeler Prof. Vasiliy Smirnov tarafından incelenmiş ve daha sonra çoğu farklı askeri birliklere “hediye edilmiştir”. Ancak 1882'den beri İmparatorluk Halk Kütüphanesi'nin (bugünkü Rusya Milli Kütüphanesi) girişini sekiz taş süslüyor.

Bunlardan dördü Bulgaristan'ın Kuzeybatısındaki Vidin kasabasından geliyor; bir taş muhtemelen Shumla'dan (Shumen) alınmış, diğerlerinin menşei ise belirsiz. En eski yazıt Hicri 1134 / Miladi 1721–1722'ye tarihlenirken, sonuncusu ise Hicri 1254 / Miladi 1838–1839 yılını taşıyor. Altı tarih yazıtı binaların veya kapıların inşası veya onarımına adanmıştır. İnşaattan sorumlu kişilerin isimleri sıklıkla zikredilmektedir.

Nitekim 1134 / 1721-1722 tarihli kitabede binaların sorumlusu Süleyman Paşa ile inşaatı yapan Hezarfen Mustafa'nın isimleri görülmektedir.

1147/1734-1735 yıllarında Vidin'in İstanbul ve Florentin kapılarını yenileyen Ahmed Paşa ve mimar Mustafa-Kulu'nun isimleri iki kitabede geçmektedir.

Vidin kalesinin komutanı Hafız Ali Paşa da bu listeye dahildir.

Aynı İstanbul kapısının 1814 yılında yeniden inşasına başlanması münasebetiyle yapılan kitabede, çoğu yerde Sultan II. Mahmud'un (1808-1839) adı da geçmektedir. 1250 / 1834-1835 tarihli oval taş üzerinde tuğrası yer almaktadır. Tarih yazıtları, Eski Türkçe (Osmanlı) dilinde, Arapça ve Farsça alıntı kelimelerle dolu ayetler içermektedir.

Ayrıca cümlelerdeki kelimelerin normal Türkçe sırası genellikle ters çevrilmeyle bozulur. Bazen Arap harflerinin altına veya üstüne aksanlı noktalar oyulmazdı ve bu, özellikle harflerin olay yılına eşit olacak belirli sayısal değerlerinin (ebced) toplamına ulaşmak için yapılırdı. Bütün bunlar, kullanılan epigrafik yazıların türü ve yoğunluğuyla birleştiğinde tarih yazıtlarının okunmasını ve yorumlanmasını kolay bir iş olmaktan çıkarmaktadır.

YAZARIN TOKAT'TA II. GAZİOSMANPAŞA SEMPOZYUMU HAKKINDA HABER

KAYNAK: 

II. Uluslararası Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ve Dönemi Sempozyumu, s. 494. 


14 Kasım 2022 Pazartesi

SUHİNDOL KÖYÜ CAMİSİ KİTABESİ

 

Yâ Müfettiha'l-ebvâb, iftah lenâ hayra'l-bâb
Sâhibü'l-hayrât ve'l-hasenât ve râgıbü'
l-cennet ve'd-derecât Selvili Çeribaşı 
Ahmed Ağa sene 1229 /1813-1814

Kitabeyi okuyan:
Vedat S. Ahmed


29 Ocak 2022 Cumartesi

Suhindol - Söğündal Köyü Cami Kitabesi

 

Fotoğraf: Veliko Tırnovo Bölge Müftülüğü

    Suhindol - Söğündal Köyü Cami Kitabesi

 

Ya mufettihal-ebvab iftah lena hayral bab
Sahibul hayrat vel-hasenat ve râgibul
Cenneti ved-derecat Selvili Çeri-başı
Ahmed Ağa sene 1229 H. / 1813-1814 M.

31 Ekim 2021 Pazar

Kırcaali Almalı dere (Bulgarca Buk) Köyü Cami kitabesi

 

Kırcaali Almalı dere (Bulgarca Buk) Köyü Cami kitabesi

Hâzihî cennâtü adnin fedhulûha hâlidîn

Yâ Müfettiha'l-ebvâb iftal lenâ hayra'l-bâb

Bu cami-i şerifi binâ eden el-Hac Ali Alemdar (?) bin Mahmud 

Cennet-i âlâda makamın yüce eyleye ol ganî mabûd 

Sene 1226 (Miladi 1811/1812)

Okuyan: Basri Zilabid Çalışkan

Foto: Suray Mustafa 

20 Ekim 2021 Çarşamba

KOŞUKAVAK SEYYİTLER CAMİİ KİTABESİ

 

 Foto: Suray Mustafa 

Bulgaristan Kırcaali ili Koşukavak ilçesi Seyyitler Camii Kitabesi

 

Bâni-i aslisi işbu camii etti bina 

Lîk çokdan olduğundan pek harap olmuş idi

Şimdi Seyyidler cemaati rıza-yı Hak içün

Cümle gayret idüp tamir ve teşyid eyledi

Beş vakit ezan okunup hem kılındıkça namaz 

Tamir edenlere nazil ola feyz-i ebedi

Sa’yilerin meşkur idüb Hak mağfur ide zenblerin

Çünki bunda her birisi can feda olsun dedi

Söyle Fevzî lafızla tarihi herkes anlasın

Bin iki yüz yetmiş altı senesi yaptı

(Miladi 1859/1860)

Okuyan: Basri Zilabid Çalışkan, BTG Editörü 

16 Ağustos 2018 Perşembe

Bulgaristan, Varna ili, Türk – Arnavutluğu (Belogradets) Köyünün Cami Kitabesi

Her kim olur sahibul-hayrat
velakin innemel-amalü bin-niyyat.

Kabul eyler duasın kâdıl-hâcât
ashab-ı evkafa hak eylesün atıyyat.

Ehali eylediler sayü-gayret
dahi memur-u evkaf kıldı himmet.

Yapıldı mahfel oldu cami mislü cennet
kılan beş vakti bunda bula rahmet.
 
Tırnovi’de gaziler köyünde sakin gez heman
Rahmet-i hakka hiraman oldu (nazlı nazlı yürüdü) İbrahim aga.
 
Sulbü-zade Hac Abdurrahman aga himmeti
Sebilüllah böyle cami yaptı burda bî-riya.

Müstecabüddavedir bu mescid-i yenbu-u-din
Beyt-i hak’dır izzet-i dergahına eyle dua.
 
Bu camidir vesile kurb-u rahmana olur hâdî.  
okundukça içinde ayet (?) sûre-i isra. 

(Son satır kapalı olması sebebiyle okunamamıştır.)

Hicri 1289 / Miladi 1873
Metni okuyan: Basri Zilabid Çalışkan



Fotoğraflar: Ali Veli Sofu

30 Ocak 2018 Salı

Tırnova'da Gazi Firuz Bey Camii ve Kitabesi

Fotoğrafın sağ üst kısmında bulunan cami Firuz bey camiidir.
 Osmanlı döneminde Hisarlık denilen mevkide yani kalenin bulunduğu yerdedir. Bugün bu yere Bulgarlar Tsarevets demektedirler. Cami İstanbul'un fethinden yaklaşık 20 yıl önce 1435 yılında inşa edilmiştir. Kurşun kubbeli ve minarelidir. Osmanlı-Rus Harbinden sonra minaresi Bulgarlarca yıkılmıştır. Bina askeri depo olarak kullanılmış, 1913 yılında meydana gelen deprem sebebiyle ana gövde de yıkılmıştır.
   
Tırnova'da Firuz Bey Camii Kitabesi
Birinci satır: 
Bismillahirrahmanirrahim. Benâ haze'l-mescid el-mübarek el-Emiru'l-kebir Firuz Bey bin 
İkinci satır:
Abdillah tekabbelâllahu minhu ve afâ anhu ve kâne'l-feragu bi tarihi min sene tis'a ve selâsîn ve semâniye mie.

Anlamı:
Rahman ve rahim olan Allah'ın adıyla.Bu kutlu camii Abdullah oğlu büyük komutan Firuz Bey yaptı. Allah kabul etsin ve onu affetsin. 839 tarihinde tamamlandı.
(839 Hicri tarihi, miladi 1435-36 yılına denk gelir.)