Bulgaristan Türk Gençliği

10 Mayıs 2025 Cumartesi

Türkün üç kıtada bıraktığı izler: Vidin

22 Nisan 2025 Salı

ŞİİR SEVDALISI HAKKI KESKİOĞLU

Tanıtım: Eşref ÖZGÜR / Hüseyin VATANSEVER

ŞİİR SEVDALISI HAKKI KESKİOĞLU
(Röportaj)

Bizim Mersin’de öteden beri tanıdığımız çok can-ciğer bir ağabeyimiz var: Hakkı Keskioğlu, Bulgaristan’ın, Karnabat’a bağlı Rupça köyünden. 1951 göçmeni... Fevkalade kültürlü, medeni ve hatırşinas biri. Emekli astsubay olduğunu, şiir yazdığını, iki kızına da yüksek öğrenim verdirdiğini sonradan öğrendik. Büyük ilki adamı, yüksek öğrenimini Mısır’da tamamlamış olan Osman Keskioğlu’nun soyuna bağlı, yeğeni...

Okurlarımız, Osman Keskioğlu da kimdir? diyebilirler. Kısaca da olsa, takdim etmek yerinde olacaktır. Osman Keskioğlu merhum 1907, Burgaz’a bağlı Rupça Köyü doğumludur. Şumnu’da “Nüvvab”ı bitirince birkaç yıl öğretmenlik yapmış 1936’da Mısır’a gönderilerek “El-Ezher” Üniversitesi’nden mezun olmuş. 1940-1950 yıllarında birçok okuma ve dilbilgisi kitapları yazmıştır. Şair olarak ta ün yaptığı bir dönemde, 1950 yılı sonlarında Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan Osman Keskioğlu, uzun zaman Diyanet İşleri’nde...

Yukarıda değindiğimiz gibi, Hakkı Keskioğlu bu ünlü fikir adamının yeğenidir. 1939’da Burgaz ili, Karnabat kazası Büyük Rupça Köyü’nde doğmuştur. Tarihsel verilere göre bu köy, Karınabat’ın kuzeydoğusunda Küçük Rupça ve Büyük Rupça adlı iki mahalleden ibarettir (1). Temiz bir Türk köyüdür. 1971 sayımlarına göre. Büyük Rupça 500, Küçük Rupça 506 nüfusludur. Son iki göçten sonra, köyün en son durumuyla ilgili tatmin edici bilgiler yoktur. Fakat geçmiş tarihiyle zengin ve kültürel/rûhî önemi haiz bir köydür...

Muhterem Hakkı Keskioğlu ailesi 1951’de serbest göçmen olarak Türkiye’ye göç etmişlerdir. Hakkı Bey, o zamanlarda ilkokul yaşlarındadır. İlk öğrenimini Bulgaristan’da tamamlamıştır. Türkiye’ye geldikten sonra ilköğrenimini Silifke-Kurtuluş köyünde geçirmiştir.

Gerekli bilgiyi Hakkı Bey’den alıyoruz.

—“Beşinci sınıf Kurtuluş köyünde bitirdim. 1954’te Mersin’deki astsubay hazırlama okuluna alındım. Buradan 1957’de mezun olunca, aynı yıl İstanbul Ayazağa Süvari Astsubay okuluna girdim ve 1959 yılında Türk Silahlı Kuvvetlerine katıldım. Çok sevdiğim süvari kısmının kaldırılmasından sonra tank sınıfına geçtim. 30 yıl hizmetten sonra (Etimesgut, Iğdır, Hendek, Arifiye (Adapazarı), Karakoç (Ağrı) ve Diyarbakır 1984’te emekli oldum.”

Hakkı Bey, soya çekmiş olacak, şiir sevdalısı. Daha gençliğinde ilk şiir denemelerine başlamış. Konuları, genelde, bir Türk askerine yakışırçasına VATAN–MİLLET–SAKARYA ağırlıklıdır.

Genel bilgileri yine kendisinden alıyoruz.

—“Eşim Hanife Hanım’la 1961’de mutlu bir aile yuvası kurduk. Eşim de bizim Rupça doğumludur. Doğal kültüre sahiptir. Rahmetli Osman Keskioğlu Hocamızın bir değerlendirmesini arzedeyim: ‘İlkokul mezunu olmasına rağmen, bizim Hanife gelin üniversite bitirenlere ders çıkartacak kadar genel kültüre sahiptir.’ Bu, Allah vergisidir derdi.

İki kız babasıyım. Büyük kızım Hülya Adana’daki Çukurova Tıp Fakültesi mezunudur. Eskişehir’de ihtisas yaptı. Halen Muğla merkez SSK Hastanesi’nde çalışmaktadır. Küçük kızım Muallâ Mersin’de Turizm ve İşletmecilik bitirmiş olup Mersin Hilton Hotel’de görev yapmaktadır. İkisi de bekârdır.”

Bizim için önemli olan şiir sorununa da açıklık getirdi Hakkı Bey; “Şiiri küçük yaşlarda sevdim. Daha sonraları şiir yazmaya başladım. Asker olduğum için vatan, millet ve kahramanlık konularına öncelik verdim...” diyor.

Kahvemizi yudumlarken birkaç şiirini okudu bize Hakkı Bey. Biçimdeki bazı pürüzlere rağmen, konu zenginliği etkiliyor insanı. Bulgaristan’dan ancak 12 yaşlarında gelmiş Türkiye’ye. Fakat Bulgaristan, köy, ova, orman özlemi her dizesinde dile geliyor. Yazdığı şiirlerden biri de RUPÇA için. Bulgarlaştırma yıllarında yazılmış bu şiirden bir dörtlükle noktalayalım röportajımızı:

Balkanları çok severim
Rupça benim doğum yerim,
Anadolu’da bir ER’im
Bunu bil hey, zalim Bulgar.

18.08.1998 / Mersin
Yazanlar: Eşref Özgür - Hüseyin Vatansever

DİPNOTLAR:
(1). P. Koledarov, N. Miçev, Bulgaristan’da Yerleşim Merkezlerinin Adlarında ve Statüsündeki Değişiklikler, 1973, Sofya, s. 215.
(2). Osman Keskioğlu, Bulgaristan’da Müslümanlar ve İslâm Eserleri, Hilâl yayınları, 1986, İstanbul.

Емруллах Фейзуллах Ефенди (1878–1941)

Основателят и легендарен директор на Нювваб:
Емруллах Фейзуллах Ефенди (1878–1941)

Автор: Ведат Ахмед

Роден е на 15 април 1878 г. в китното и красиво село Юсуфханлар (Пристое), разположено в сърцето на Делиорман. Баща му – Фейзуллах Хаджи Хасан, родом от Малатия, е бил събирач на данъци в района на Шумен по време на Османската империя. По това време той се жени за жена от село Юсуфханлар и се установява там, където работи като учител в начално училище. Емруллах Ефенди губи баща си, когато е на девет години, а майка си – на дванадесет, и остава сирак.

След като завършва университета, му предлагат да остане в Турция, но той отхвърля тези предложения и се връща в родината си. Установява се в Шумен, който е културен център на българските турци, и е назначен за преподавател в Медресето Мюшебекли. Въпреки че медресето не е било особено подходящо за обучение, той го ремонтира и го превръща в съвременно учебно заведение.

Запознат с новите педагогически методи от Истанбул, Емруллах Ефенди започва да ги прилага в образованието. Поради недостатъчността на медресето, премества обучението в старата сграда на Медресе-и Алие, след като я възстановява. Първоначално той не получава заплащане за усилията си.

С избухването на Първата световна война, България и Турция се оказват на една и съща страна, което позволява на българските турци да служат в армията, която желаят. Емруллах Ефенди също е мобилизиран – първо като батальонен имам, после като проповедник в ротата. След края на войната отново поема директорския пост в Медресе-и Алие.

След основаването на Медресе Нювваб, Емруллах Ефенди е назначен за негов директор. Със своя строг и настойчив характер, той е бил не само учител и администратор, но и като баща за учениците. Работи денонощно, за да предотврати закриването на училището и да го запази като служба за турското общество. За да посрещне нуждите на учениците, той обикаля селата заедно с някои свои колеги, събирайки помощ от щедри мюсюлмани, и се противопоставя на враговете си дори когато те го заплашват с пръчки и ножове.

Поради някои проблеми в училището е отстранен за няколко месеца, но след като се установява, че обвиненията срещу него са неоснователни, той е върнат на поста си.

Емруллах Ефенди управлява Нювваб в продължение на 19 години до смъртта си през 1941 г., като открива и 20-ата учебна година. Първоначално се предвижда директор за всеки от отделите – средния и висшия – но в действителност той успешно ръководи и двете. Преподава с голям успех предмети като арабски език, калам, логика и мецелле (принципи на ислямското право).

С огромна загриженост се грижи за учениците си, стараейки се да ги предпази от отклонения, опасни течения и политически влияния. Също така се бори да не се закриват и другите по-малки медресета. С подкрепата на шуменския учен и бивш главен мюфтия Ходжазаде Мехмед Мухиудин Ефенди, той изпраща дипломанти от Нювваб като директори и учители в тези медресета. Особено защитава медресето Фейзийе в Разград от противниците на религията.

Въпреки активния си живот и неуморна борба, Емруллах Ефенди умира на поста си на 30 септември 1941 г. (8 Рамазан 1360) в служба на училището и образованието на мюсюлманите. На погребението му присъстват много учени, учители и приятели, включително Ходжазаде Мехмед Мухиудин Ефенди, Мустафа Хайри Ефенди, Мустафа Сабри Ефенди и други. Погребението се извършва в джамията Чарши и той е погребан там.

Най-голямото му наследство остава Медресе Нювваб, което ръководи близо 20 години. Оттук излизат стотици възпитаници, които не само запазват турско-мюсюлманската идентичност в България, но и допринасят за Турция. След смъртта му, неговите синове Мехмед Емруллах и Абдулах Емруллах, както и зетовете му Бейтуллах Шишман и Юсуф Алиш, продължават делото му, като дори преподават в училището.

Синовете му емигрират в Турция през 1949–1951 г., а зетовете му през голямата вълна от 1989 г. Днес зетят му Юсуф Алиш живее в Истанбул (ако е още жив – дай Боже здраве и дълголетие!).

Преди няколко години попитах Осман Исмаил, възпитаник на Нювваб и първият му директор след повторното откриване през 1990 г., къде е гробът на Емруллах Ефенди. Той ми разказа, че по време на процеса на смяна на фамилните имена гробището, в което е бил погребан, било разрушено. Някои верни възпитаници на Нювваб откриват гроба му и пренасят останките му в гробището на родното му село Юсуфханлар. Преди три години и аз посетих гроба му и прочетох Фатиха за този достоен човек. Нека Аллах му даде безкрайна милост!

4 Nisan 2025 Cuma

NÖBETTEPE DERGİSİ ESKİ SAYILAR

NÖBETTEPE DERGİSİNİN ESKİ SAYILARINDAN EDİNMEK İSTERSENİZ TALEPTE BULUNUNUZ:
mail:
bulgaristanalperenleri@gmail.com

1960'LI YILLARDA SOFYA'DA BASILAN TÜRKÇE KİTAPLAR

Sofya 1960'lar
Yaralı Güvercin, Ömer Osmanof (Erendoruk)
Narodna Prosveta Devlet Neşriyatevi, 1965

Zübük, Aziz Nesin
Narodna Prosveta Devlet Neşriyatevi, 1963

Müjde, Ahmed Şerifof
Narodna Prosveta Devlet Neşriyatevi, 1960

Sarhoş Gönül, Hasan Karahüseyinof
Narodna Prosveta Devlet Neşriyatevi, 1962

Bulgaristan'da 1993 yılında basılan Türkçe ders kitapları

Rudozem ilçesi, Çepintsi köyü Ağzı: Fonetik, gramer, kelime bilgisi. Mehmed Ahmedov.

Rudozem ilçesi, Çepintsi köyü Ağzı: Fonetik, gramer, kelime bilgisi. Mehmed Ahmedov. Dili Bulgarca. Bugün Çepintsi denilen köyün Türkçe adı Çangır dere. Pomak Müslümanlarca meskundur. Türkçeden Pomakçaya geçen kelimelerin uğradığı değişimi izlemek ve tematik sözlük barındırması açısından önemlidir. 186 sayfa

Vidin'de Osman Pazvantoğlu Kütüphanesi: Kütüphane Kataloğu (1837-1887), Stoyanka Kenderova

Vidin'de Osman Pazvantoğlu Kütüphanesi: Kütüphane Kataloğu (1837-1887), Stoyanka Kenderova. Daha önce bunun paylaşımını yapmıştık fakat kitabın kendisi şimdi elimize geçti. Kitap Bulgarca fakat İçindekiler ve Özet kısmı İngilizce. Ayrıca Katalog da latin harfleri ile transkrip edildiğinden Türk okuyucu tarafından da istifade edilir. 600 sayfa.

Bir Ömrün Hayata Yansıması, Fikret Karaman'ın Hatıraları

Bir Ömrün Hayata Yansıması, Fikret Karaman'ın Hatıraları - 90 sayfası Bulgaristan'daki Din Hizmetleri Müşavirliği zamanı ile ilgili. 540 sayfa.

28 Mart 2025 Cuma

Vidin Türk Münevverlerinden HASİP AHMET AYTUNA: YAŞANTIMDAN ANILAR (Hatıralar)

Vidin Türk Münevverlerinden
HASİP AHMET AYTUNA

YAŞANTIMDAN ANILAR

Yay. Hazırlayan:
Basri Zilabid Çalışkan

Yayın yılı: Sofya 2025

Basılı veya E-kitap olarak sipariş etmek isteyenler aşağıdaki mailden talepte bulunabilirler:
bulgaristanalperenleri@gmail.com
Fiyat: Basılı 150 tl, e-kitap: 30 tl

TUNA'NIN SESSİZ ŞAHİTLERİ: VİDİN'DE TÜRK MEZAR TAŞLARI

TUNA'NIN SESSİZ ŞAHİTLERİ: VİDİN'DE TÜRK MEZAR TAŞLARI
Basri Zilabid Çalışkan,
Yayınlayan: Vidin Bölge Müftülüğü
Yayın yılı: 2024

BASILI veya E-kitap olarak sipariş etmek için talepte bulununuz.
bulgaristanalperenleri@gmail.com
Fiyatı: Kargo dahil basılı fiyatı 480 tl.
E-kitap: 100 tl