***ALİOSMAN AYRANTOK- TOKTAMAZ’IN BİOGRAFİSİ***
1*. Aliosman Ayrantok ,kapitalizim çağı Bulgaristan Türk edebiyatının tan-
ınmış isimlerinden biridir .
Silistra sancağının Sredişte /Beypınar / köyünde doğdu.Doğum tarihi tam
bilinmese de 1952 de yetmiş beş yaşında vefatına bakılırsa 1876-1877 yılı. doğdu-
ğu kabul edilebilir. İlk ve rüştiye okulunu bitirdikten sonra Türkiye’ye gitti.İstanbul okullarının birinde Lise öğrenimini yaptı,sonra da ticaret okulunu bitirdi.
ve iki yıl hukuk okudu. Fakat ağır hayat şartları sıhhatini son derece sarstığı için bilim sevgisine karşı koyması gerekiyordu.Bu sebepten hukuk okulunu yarıda bırakarak çok sevdiği Bulgaristan’a döndü.Silistra’da evlendi .Orada otuz yıla yakın öğretmenlik, gazetecilik yaptı.Gerici zihniyetlere karşı savaşları yüzün-den sık, sık görevden alınmıştır.Dobruca Türklerinin kültürel hayatında büyük
katkısı olmuştur.”Dobruca-1919”,”Tuna-1925”,”Halk sözü-1929”,Çardak- 1936
gibi gazete ve dergilerde ilgi çekici şiirleri ve yazıları ile sevilmiştir.Nihayet ,Mehmet Con’la dostluk ilişkileri kurulunca “Çardak’ı çıkarmaya başlayan Con,
üstadının öğretmenliğe tayinini ve gazetenin edebiyat bölümünü idare etmesini sağlamıştır.” …BE YAHU”-şiirinde Con’la arkadaşlıklarını önemini anlıyoruz.
Aliosman Ayrantok’un yaratıcılığı , şiirleri başlıca iki devreye ayrılır .Dokuz
Eylül 1944’te kadar ve bundan sonra.Birinci devrede yazdığı şiirlerinin sosyal,
içtimai ve ahlaki dokusunu işsizlik, kapitalist nizamının yarattığı adaletsizliği
kendine as hüslübü nü şiirlerine dökmüştür .
Türk ahalisi içindeki sömürücü sınıf ve tabakalara,gerek din gericilerine,gere-
se burjuva milliyetçilerine karşı haykırarak,emekçi halkın müdafası geçer. .Aşk şiirlerine gelince bunlar tamamı ile halk tarzında yazılmış şiirlerdir.
Her Kırım Türkü gibi Aliosman Ayrantok’ ta Kırım sevgisini ”BILGENIM-BİLDİĞİM–şiirinde ne güzel yansıyor, her satırı mis. gibi Kırıma kokuyor .Düşündüklerini içtimai, siyasi , mizahi biçimde ifade ediyor.Bence şiirlerini öyle mükemmel yazmış,her şiirin içine kendi müstear soyadını ustalıkla kullanmıştır. Dokuz eylül bin dokuz yüz kırk dört öncesi Toktamaz ,sonrası Ayrantok lakabını /soyadını/kullanmıştır.Halk şiirinin en olgun ürünlerini vermiştir.
Yaratıcılığın inkılap yılları devresinde şairin önceki demokratik görüşlerinin devamı ile birlikte,açık bir gelişme ve siyasi –içtimai problemlere daha sezilir bir derecede yönelimi göze çarpmaktadır.Bu da sosyalist inkılabına ve yeni düzene karşı aldığı doğru yanaşmanın sonucudur.Bu yanaşma, onun bu devreye ait bütün
yaratıcılığına –ne kadar kusurları olursa olsun –bambaşka bir çehre verdi;eski aydınlıkçılık ve insan severlik şekilleri mümkün olduğu derecede ,yeni bir öz ve kaynaşma şeklini aldı.
Bulgaristan Türkleri şiirlerinde yepyeni bir ekol bilinen şairin tüm şiirleri
gazete ve dergi sayfalarında kalmıştır. Ne mutlu bize az da olsa bir kısım’ına ulaşabildik ve siz okuyuculara tanıtabildik.
“Bildiğim , Ökten aylar-Çorabatır’a,Tatarlıkka, Tılegım,Cürtüm içün şiirleri Kırım Tükleri arasında konuşulan Türk lehçe si ile mizahlı yazılmıştır.
Aliosman Ayrantok birinci evliliğini Silistra şehrinde yapmış. Zaide hanım genç yaşta vefat etmiş.Çocuklarından en büyüğü Atice –Büküreşte evlenmiş
Atatürk zamanında Türkiye’ye gelmiş ve burada vefat etmiş,Fatma kızı
Tutrakan – Bulgaristan evlenmiş ve orada vefat etmiş.Oğlu Cemal –Sredişte-Beypınar
yaşıyordu ,ben kenisini tanıyorun –hanımı Zübeyde – Bulgaristanda vefat etmiş. Cemal 1989 Türkiye’ye göç geldi -1994 vefat etmiş ,en küçük kızı Saber Pa-şa Bahçede kızı Canan’ın yanında kalıyor Kendisini tanıma fırsatım oldu ,çok yaşlıidi babası hakında bilgi veremedi,kızı Canan Aliosman Ayrantokun torunu aile fofografdını verdi. İlincievliliğimi Onogur –Curtluk köyünde Gülten hanımlan gerçekleştlrmiş, çocukları yoktu.
Orada öğretmenlik ,çocuklara latince ,Arapça yazmaya okumaya öğretmiş. İlerlemiş yaşına rağmen köyün sosyal faaliyetlerine önderlik de yapıyormuş.Onogur köyümde çocuklara Arapça- Kuranı Kerimi öğretmiş Küyün çocukları ATİM yaptırmış .O köyden Ünzille Yahya,Pecirye Kazim,MübecelRifat .Ünzile hanm onun bilgilerinden çok memnum ,her namazdan sonra kenisine Özel dua ediyorum yorumunda bana bulundu.Ben Aliosman Ayrantok (Toktamaz/ gördüm ,odasına girdim Küçük rafta kitapları vardı Odanın içinde karyola /yatak) yoktu ,sağ tarafta yorgan döşek /yüklük) vardı. İkinci hanımın eşinin yeğeni Makbule –benim yaşta her gün gidiyorduk onlara *hatırlıyorumbir defa Makbüle halasın vereceksen ver şu şekeri de köy çeşmesinde işimizvar.Oraya “Kılbaşık –plastelinebenzerbir çeşit çamur ,ondan çocuklar çeşitli hayvan ,insan firürleri yapar, sonra güneşte kuruturduk.Yanibiz onlara şeker almakiçin gidiyormuşuzbemce.*odada yerde aliiminum leğen ve yıbrık bulunuyordu *O yıllarda bizimköyde şeker(bonbon) çok nadir bulunurdu. Bayramlarda biz çıcuklar ev ev gezip herkesin bayramını kutlardık Nnelerde bize ceviz i kurutulmuş meyve (kurma. Yağda kızartılmış hamuri kurabiye ikram ederlerdi .*iki hane şeker ikram ederlerdi,bizç ocuklar da şeker almak için 2-3 defa dönerdik, Bu ailelerden biri de A.Ayrantokun ailesidi. zaman çok yaşlı idi köyün hocası biliyordum bende 5-6 yaşında idim. 1952 vefat etmiş mezarı da bizim köyde .Yatığı yeri cennet olsun , Allah rahmet eylesin, Ben küçüktüm babamlan sokak kapısı önünde bir şeyler yapıyorduk Bir siyah araba gelip durdu Aliosman Ayrantok ,kitaplarını sordular sonra babalan köy içine muhtarlığa gittiler Babam o seneler köy ün muhtar idi.Babam geldikten sonra anlattı, kitaplarını yakmışlarmı, yere gömüşlermi ….Baba onlara mezarını göstermiş,taşında yazı yokmuş ama taşını özel olarak sarımtırak yaptırmış, kolay tanınsın . Gelenlerin birisini Mehmet Con arkadaşı,diğerinin ismini hatırlamıyorum* Ben kendisini Türkiyeye geldikten ,Kırım Tatar lar derneğini ziyaretim sırasında Saim bey -Bahçasaray dergi yazarı-tasarımcısı benden slzln köyün şiir yazarı Aliosman Ayrantokun ilgelenmesi ile hatırladım.ve akrabalardan tanıdıklardan bilgi topladım alabildin. Dayım Sitasan çok iyi tanıyordu kendisini, ben kendisinden yeni bir şeyler öğrenebilirim diye sık sık ziyaret ederdim Aliosman Ayran tokum annesi ve bir teyzesi Kırımdan bekar gelmişler ,annesi Repize beni anneannemim en küçük kız kardeşi oluyor.Dayımdan sormuştum “neden ilk önce (toktamaz)” soy adı taşıyordu-ne deni devamlı AT üstünde durmadan köy köy geziyormuş ta ondan dedi,
Meliya Tat –Onogur –Tolbuhin –Dobriç (Hacıoğlu Pazarcık)
Tel.0212 422 44 71 İnt.facebook Meliyatat @hotmail.com – İstanbul
