PAŞMAKLI etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
PAŞMAKLI etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

20 Kasım 2015 Cuma

Paşmaklı-Ahîçelebi ile İlgili Notlar (Smolyan)

Paşmaklı-Ahîçelebi ile İlgili Notlar
 (Smolyan)

Aydın Ayhan

(“Rumeli’de ve Akdeniz Adalarında Türk Varlığı” isimli kitabımdan-Doğu Kütüphanesi yayını)
Paşmaklı, arazisi “Haremeyn-i Şerifeyn Vakıfları’na ait Filibe Kaymakamlığı’na bağlı bir köy idi. “Ahiçelebi Kazası Paşmaklı Köyü” kaydına göre, “Ahi Çelebi Kazası” bölgenin adı, merkezi Paşmaklı Köyü idi.
Rumeli Ordusu’nun askeri merkezlerinden birisiydi. Buradaki bütün ahalinin varlığı, askeri hizmete bağlıydı. Askerlere dayalı hızlı bir ticaret gelişmişti.
 1887 de Edirne Vilâyeti, Gümülçine Livasına bağlı bir kasaba idi.  Balkan Savaşları sonuna kadar. Osmanlı toprakları içinde kaldı. Balkan Savaşı sonunda, yapılan anlaşmayla Bulgaristan’a ilhak edildi..
 Paşmaklı’da aba ve şayak dokunur, bu kumaşlardan asker için “şayka” tabir edilen bir tür gocuk, talim abası, elifî aba, şayak entari ve yağmurluk dikilirdi. Abacılık, şayakçılık ve  dokumacılık seçkin bir geçim kaynağı idi.
 Evlerdeki güvercinliklerden elde edilen güherçile, barutçu esnafı tarafından, barut yapılır, bu barut, ordu ihtiyacı için verilir ama,  kaçak olarak da satılarak ve avcılıkta kullanılırdı.
 Halkın ana geçim kaynağı tarım (buğday, arpa) ve tütüncülüktü. Çok kaliteli olan Paşmaklı tütünü, genelde tütün kaçakçıları tarafından gizlice alınır, Osmanlı’nın son yıllarında mali esaretinin eseri Reji idaresinden kaçırılır ve tütün kaçakçıları vasıtasıyla el altından satılırdı. Gün geçmezdi ki, reji kolcuları ile tütün kaçakçıları arasında bir çatışma haberi duyulmasın.
 Paşmaklı ve köylerinde, asker ihtiyacı için çok kaliteli “peksimet” pişirilirdi. Hattâ “Âhiçelebi peksimeti” Girit’te görev yapan yeniçerilere kadar gönderilirdi.
 Büyük Palaz Köyü tabur merkezi ittihaz edilince buraya büyük askeri malzeme ve levazım depoları inşa edilmişti.
 Âhiçelebi’deki demirci esnafı sadece ordu ihtiyacı için, toplar ve top arabaları, nakliyat arabaları için gerekli demir aksamı imal ederlerdi.
Burada, büyük miktarda öküz ve camış beslenir, bunlar baharda, araba ve top çekmeleri için, orduya teslim edilirdi.
 Çevredeki mera ve yaylalarda, devlete ait(mirî) büyük koyun ve keçi sürüleri bulunur, bunlarda her yıl büyük miktarda canlı hayvan teslim edildiği gibi, kavurma imal edilerek, tulumlara basılır, askeriyeye teslim edilirdi. Büyük miktarda hayvan kesimine bağlı olarak, “debbağ”lık gelişmişti.
 Paşmaklı’da 1600lü yılların  başlarından itibaren Rumeli’nin her tarafında nam salmış bir “medrese” bulunuyordu. Bu medreseden çok ciddi eğitim yapılıyor, mezun olanlar, Osmanlı coğrafyasının her tarafında, ilmî vukûfiyetleri ile tanınıyorlardı
1839 da Paşmaklı’ya, Arabistan’da vukû bulan bir isyan sonunda sürgün olarak getirilern “Evlâd-ı Arap” muhacirler iskân edilmişti.
 Paşmaklı Rüştiyesi 1874 de açılmıştı. Binasının yapımında halkın ve askeriyenin büyük katkıları olmuştu.

Ahîçelebi-Paşmaklı Yöneticileri:
Kadı Mehmed bin Mahmud               1651
Kadı Abdullah                                    1652
Kadı Mehmed                                     1662
Naib Ahmed                                        1670
Kadı Mehmed                                     1671
Kadı Süleyman bin Ali                       1673
Kadı Mehmed bin Ali                         1680
Naib Süleyman                                    1686
Naib Feyzullah                                    1690
Naib Muharrem                                   1692
Naib Abdurrahman bin Musa              1694
Naib Hasan                                          1696
Naib Osman                                         1704
Naib Abdullah                                     1706
Naib Mehmed                                      1706
Naib Hüseyin                                       1716
Naib Lütfullah                                     1717
Naib Ömer                                           1718
Naib Mehmed                                      1720
Naib İsmail                                          1723
Naib Ali                                               1724
Naib Mesut zade İsmail                       1725
Kadı Mehmed                                      1731
Naib Hüseyin Necib                            1797
Ayan Hacı (?) Ağa                              1810
Naib Keçeci zade Abdülhalim Molla 1816
Naib Mustafa                                      1828
Voyvoda Salih Ağa                             1836
Müdür Agob Ağa                                1844
Müdür Mahmud Ağa                          1845
Müdür Ağuş Ağa                                1846
Müdür Hasan Bey                               1848
Müdür Muğlavîzade Âgâh Efendi      1849
Müdür Yusuf Efendi                           1849
Müdür Mustafa Hulûsi Bey                1850
Müdür Saidî Efendi                             1853
Müdür Nazif Bey                                1854
Müdür Lâtif Bey                                 1854
Müdür Hüseyin Efendi                       1855
Müdür Esad Efendi                             1856
Müdür Sermed Efendi                         1856
Müdür Abdi Efendi                             1859
Müdür Esad Efendi                             1860
Müdür Rıfad Efendi                            1861
Müdür Hacı Emin Efendi                     1862
Müdür İbrahim Ethem Bey                  1878
Müdür Ali Nesib Bey                           1888
Müdür Mehmed Emin Muhlis Bey       1889 (1896 ye kadar)
Kaymakam İzzet Bey                            1897
Kaymakam Mehmed Emin Bey            1901
Kaymakam Mehmed Şükrü Bey           1902
Kaymakam Behçet Bey                         1903
Kaymakam İshak Tevfik Efendi            1903
Kaymakam Mehmed Rüştü Efendi       1904
Kaymakam Ahmed Galib Bey               1904
Kaymakam Seyid Ali Bey                      1905
Kaymakam Ahmed Hasan Bey              1905
Kaymakam Abdullah Sıdık Bey             1906
Kaymakam Ahmed Naim bin Mustafa Bey1909
Kaymakam Mehmed Şükrü Bey             1909
Kaymakam Ali Seydî Bey                       1910
Kaymakam Safvet Bey                            1911

Paşmaklı’da Mahalle ve Yer isimleri:
Hacı Köse Mahallesi, Çami-i Atik Mahallesi, Çavdar Mahalle, Nişanca Mahallesi, Çarşı Mahalle, Çavdar Mahalle, Koca Mescit Mahallesi, Sekiz Sınır Mevki, Eşek Kulağı Mevki, Kara Bulak Mevki, İmaret Yaylası
Kara Mandıra Karakolu, Kozlata Karakolu, Rojen Gümrüğü
Gazi Evranos Bey Evkafı(mera ve ormanlar), İsmihan Sultan Evkafı(Boyoşova Köyünde),  Derviş Cami (Ketenlik Köyünde),
 
Ahiçelebi-Paşmaklı’ya bağlı Köyler:
Ahatlar, Ahatlar-ı Kebir,  Akedre, Aktepeli, Alamidere,  Alamut, Alkana, Ambardere, Arda Başı, Aşağı Dere, Aşağı Raykova, Aşubeli, Aygırdere, Balaban, Balıklıdere, Başöyük, Bellicedere, Boyoşova, Bukova, Büyük Dere, Canferdere, Cedid, Çakır,  Çakmak, Çamlıca, Çanak, Çangırdere, Çelikli, Çoban, Çokman, Çukurköy, Darıdere, Derde, Dere-i Kebir, Dere-i Sağir, Dericiler, Devletdere, Dolaştır, Dospot, Dörmete, Dusyad, Düşükdere,  Erdebaş, Erikli, Eskiciler,  Fındıcak,  Fokaliç, Gökçepınar, Gündüzler, Hasandere, Hasanköy, Hufuş, İlyasca, İsmilan, Karabulak, Karaburun, Karamuş, Karlıova, Karluk, Karşılı-i Kebir, Karşılı-i Sağir, Kasap, Kayrak, Kermene, Kestanelik, Kestencik,  Keteklik, Kırşol, Koçin, Korlukova, Kozluca, Kurtdere, Kuzulce, Küçük Arda, Küçükdere, Lapos, Liçova, Loçir, Maden, Mustafacık, Murtaza Ova, Büyük Palaska(nahiye), Rayko, Seyidli-i Kebir, Seyidli-i Sağir, Sogicek, Şeytanköy, Taşkın, Tekfur, Tekir, Timurcek, Toklu, Topuklu, Tozburun(nahiye), Uzundere, Valkan, Yakova, Yukarıdere, Yunusdere,