Şumnu'dan Diyarbakıra PALAS PANDIRAS, Sait ARKAN

Şumnu'dan Diyarbakır'a
PALAS PANDIRAS
Bir göçün anıları

Yazan: Sait ARKAN
Yayın Tarihi: 22.09.2021
Sayfa Sayısı:148

İkindi vakti gelen kitabı yatsı itibariyle bir solukta okuyup bitirdim. Gerçekten bir aile öyküsü. Ama ne acılar.. çok samimi yazıldığı her kelimesinden belli. Yazar derli toplu 150 sayfada anlatmak istediğini sıkmadan aktarmış. Bu kitaptan özellikle 1930'lu yıllardaki göçleri anlamak mümkün. 1989'da yaşadıklarımızla kıyaslayınca bizimkisi gözümde çok küçüldü. BZÇ, BTG-Editörü

AVRUPA YAZININDA ŞUMNU (XV-XIX YY), ROSİTSA ANGELOVA

 

Angelova, Rositsa. 1999. 

Şumen v evropeyskata tekstualnost XV-XIX vek, 

Veliko Tırnovo: Faber yay.  

YAZIK BOŞUNA İNANMIŞIM, İSMAİL CAMBAZOF

BULGARİSTAN'DAKİ VAKIFLAR

 

Başlık: Vakıfite v Bılgariya
Dili: Bulgarca
Yayınlayan: Sofya Sv. Kliment Ohridski Üniversitesi, 2021
Sayfa: 470
İçindekiler kısmının tercümesi aşağıda sunulmuştur. 

BULGARİSTAN’DAKİ VAKIFLAR İçindekiler ÖNSÖZ Veselin Yanchev, Grigor Boykov, Maria Kiprovska OSMANLI VAKIF ARAZİLERİ – TANIM VE ARAÇSALLAŞTIRMA Damyan Borisov OSMANLI DÖNEMİNDE BULGARİSTAN'DA VAKIF KÖYLERİ VE BİNALARI Grigor Boykov, Maria Kiprovska RODOPLARDA CEDİT (SEMİZ) ALİ PAŞA VAKFI: MERA EKOLOJİSİNİN MEKÂNSAL VE SOSYAL BOYUTLARI Hristo Hristozov TANZİMAT DÖNEMİNDE TOPRAK İLİŞKİLERİNDE VAKIFLAR Plamen Mitev ÖZGÜR BULGARİSTAN'DA VAKIFLAR (1877–1885) Veselin Yanchev, Vladimir Stanev DOĞU RUMELİ'DEKİ KARMAŞIK MÜLKİYET İLİŞKİLERİ: VAKIFLAR (1879–1885) Vasilka Tankova BİRLEŞİK BULGARİSTAN'DA VAKIF SORUNU (1885–1913) Veselin Yanchev, Vladimir Stanev BAĞIMSIZLIK SONRASI BULGARİSTAN'DAKİ OSMANLI VAKIF KÜTÜPHANELERİNİN KADERİ ÜZERİNE Orlin Sabev BULGARİSTAN'DA VAKIF SORUNUNUN İKTİSADİ YÖNLERİ (1878–1912) Hristo Berov İKİ DÜNYA SAVAŞI ARASINDA BULGARİSTAN'DAKİ VAKIFLAR Martin Valkov BULGARİSTAN HALK CUMHURİYETİ'NDE VAKIF MALLARININ KADERİ Georgi Burnaski SÖYLEMİN ÖTESİNDE OSMANLI MİRASI: ANILAR, HİKÂYELER VE MİRAS UYGULAMALARI Ivo Strahilov, Slavka Karakuşeva

RUSÇUK MÜFTÜSÜ OSMAN NURİ EFENDİ'NİN OĞLU BÜYÜKELÇİ ALİ HAYDAR AKTAY

 

Atatürk'ün değişmez Belgrad Büyükelçisi Ali Haydar Aktay, 1884 yılında Doğu Rumeli'nin Aydos kasabasında doğdu. Rusçuk İptidaiye ve Rüştiye okullarından sonra 1900 yılında Padişah iradesiyle Galata Sarayı Sultanisi'ne girdi ve 1905 yılında buradan mezun oldu. Aynı yıl hem İstanbul Hukuk Mektebi'ne girdi hem de Tercüme Odasında göreve başladı. Ali Haydar, Hukuk Mektebi'nin üçüncü sınıfındayken, Kalas Konsolosluğu kançılarlığına atandı. 1911 yılında Sofya Elçiliği Başkâtibi olarak görev yaparken Balkan Savaşı çıkması nedeniyle İstanbul'a döndü. Birinci Dünya Savaşından sonra toplanan Londra Konferansı'na Osmanlı delegesi olarak katıldı (1 Kasım 1921). Cumhuriyetten sonra Berlin, Kopenhag ve Stockholm Maslahatgüzarlıklarının arkasından 1928'de Belgrad elçiliğine atandı. Haydar Aktay ömrünün on yılını, Türkiye-Yugoslavya dostluğunu geliştirmeye verdi. Elçilik döneminde Yugoslavya Kralı Türkiye'ye geldi. Türkiye-Yugoslavya Dostluk ve Saldırmazlık Antlaşması imzalandı. 1939 yılında Haydar Aktay Moskova Büyükelçiliğine atandı. Göreve başlamasından on beş gün sonra İkinci Dünya Savaşı patlak verdi. Bu arada Büyükelçi Aktay hastalandı, fakat savaş devam ettiği için ülkeye geri dönemedi ve tedavi görmeye de imkân bulamadı. 1942 yılında Türkiye'ye dönmesine izin verildi, fakat artık çok geç olmuştu. Ali Haydar Aktay, 2 Ağustos 1942'de İstanbul'da vefat etti.

Ali Haydar Beyin kızkardeşi (ismini henüz tespit edemedik) de Tahir Lütfi Tokay'ın eşidir. Onlardan doğan bir kızın izdivacından doğan meşhur romancı Nazlı Eray'dır. Yani Nazlı Eray anannesi vasıtasıyla Rusçuk müftüsü Osman efendinin torunu oluyor. 

Kırcaali Almalı dere (Bulgarca Buk) Köyü Cami kitabesi

 

Kırcaali Almalı dere (Bulgarca Buk) Köyü Cami kitabesi

Hâzihî cennâtü adnin fedhulûha hâlidîn

Yâ Müfettiha'l-ebvâb iftal lenâ hayra'l-bâb

Bu cami-i şerifi binâ eden el-Hac Ali Alemdar (?) bin Mahmud 

Cennet-i âlâda makamın yüce eyleye ol ganî mabûd 

Sene 1226 (Miladi 1811/1812)

Okuyan: Basri Zilabid Çalışkan

Foto: Suray Mustafa 

BATI TRAKYA CUMHURİYETİ ÜYELERİ

 

Ortada sarıklı olan
Müderris Hafız Salih Efendi, Cumhurbaşkanı
Doğumu: 1869 Ahi Çelebi (Smolyan) Bulgaristan
Vefatı: 1934 Gümülcine

Vidin'de Hasan Ağa Vakfı Mührü

 

KOŞUKAVAK SEYYİTLER CAMİİ KİTABESİ

 

 Foto: Suray Mustafa 

Bulgaristan Kırcaali ili Koşukavak ilçesi Seyyitler Camii Kitabesi

 

Bâni-i aslisi işbu camii etti bina 

Lîk çokdan olduğundan pek harap olmuş idi

Şimdi Seyyidler cemaati rıza-yı Hak içün

Cümle gayret idüp tamir ve teşyid eyledi

Beş vakit ezan okunup hem kılındıkça namaz 

Tamir edenlere nazil ola feyz-i ebedi

Sa’yilerin meşkur idüb Hak mağfur ide zenblerin

Çünki bunda her birisi can feda olsun dedi

Söyle Fevzî lafızla tarihi herkes anlasın

Bin iki yüz yetmiş altı senesi yaptı

(Miladi 1859/1860)

Okuyan: Basri Zilabid Çalışkan, BTG Editörü 

Bulgaristan'da devlet okullarında 1-12. sınıflarda okutulacak "İslam Dini" dersi kitapları Başmüftülükçe hazırlandı, Eğitim Bakanlığı tarafından onaylandı ve tanıtımı yapıldı.

 

Bulgaristan'da devlet okullarında 1-12. sınıflarda okutulacak "İslam Dini" dersi kitapları Başmüftülükçe hazırlandı, Eğitim Bakanlığı tarafından onaylandı ve tanıtımı yapıldı.

Bulgaristan'da 2000 yılından bu yana devlet okullarında seçmeli 'Din' dersi okutulmaktadır. Hristiyan çocuklar, Hristiyanlık, Müslüman çocuklar İslam Dini dersini görmektedir. Haftada bir saat ve Bulgarca olarak okutulmaktadır. Dersin ilk konulduğu dönemde pedagojik kurallara uygun olmayan amatörce ders kitapları basılmıştı. 2020 yılına gelindiğinde yeni kitapların hazırlanması gündeme gelmiş ve biz Bulgaristan müslümanları olarak kendimiz orijinal bir şey yapabilme kudretinde olmadığımızdan Bosna Hersek'de yapılmış bir çalışma Bulgaristan Eğitim Bakanlığı'nın koyduğu şartlara ve Bulgarcaya uyarlanmak durumunda kalındı. Özel bir komisyon bunun için çalıştı ve sonunda işi tamamladılar. Her biri tanıdığım olan komisyon üyelerini kutluyorum.

Bu münasebetle bir iki hususu da paylaşmak isterim.

1.

Ailelerden gelecek geri dönüşler çok önemli. Birinci yılın sonunda böyle bir anket çalışması yapılarak ailenin/toplumun tutumu tespit edilebilir.

2.

Bulgaristan Müslüman toplumunu oluşturan Türk etnik unsurun 2/3 oranında olduğu dikkate alınarak Türk öğrencilere "İslâm dini" dersinin Türkçe olarak okutulmasını sağlamak ve onlar için de bu kitapların Türkçe versiyonunu hazırlamak önemli hale gelmektedir.

3.

Eğer buna devlet "olur" vermezse aynı kitaplar Türkçe'ye çevrilmeli ve Yıllık ve Yaz Kur'an Kurslarında Deliorman'da Kırcaali'de okutulmalıdır. Aksi halde bu güzel hizmetten bu çocuklar yararlanamamış olur. Eğitimde fırsat eşitliği ilkesine aykırı bir durum ortaya çıkar.

4.

Son olarak kitaplarda herşeyi %100 güzel ve bitmiş kabul etmeyip hangi noktalar tadil edilebilir diye bakmak ve gerekli düzeltmeleri yapmak gerekeceği unutulmamalıdır.

5.

Boşnak yazarlara ve Bulgarcaya uyarlayan ekibe tekrar teşekkür ederiz. Hayırla yapılan bu hizmetin hayırlı neticeler doğurmasını Yüce Allah'tan niyaz ederim. Basri Zilabid Çalışkan, BTG Editörü

1930'lu Yıllarda Deliorman Türkleri Arasında Protestanlığı Yaymak İçin Görevlendirilen Misyoner Layoş Döbröşi'nin Mektupları

 

Böyle bir kitabın varlığından bizi haberdar eden Şumnu Nüvvab İHL Öğretmeni Mehmet HASAN Hocaya teşekkür ederiz. BTG

Kitabın orijinal künyesi:

Yazar Adı: Döbrőssy Lajos (Döbröşi Layoş)

Kitap Adı: „KRISZTUSÉRT JÁRVÁN KÖVETSÉGBEN“ (Çevisi: İsa Misyonunda)

Hét év a minárék tövében. (Çeviri: Minarenin dibinde yedi yıl)

Pécel, 2006

Bulgarca çeviri künyesi:

Yazar adı: Layoş Döbröşi

Kitap adı: MİSİYATA

na edin ungarets 

na bılgarska zemya

Çevirisi: Bir Macar'ın Bulgar topraklarındaki misyonu

Tercüme: Stefka Hrusanova

Derleyen, İlmi Redaktör, Önsöz: Doç. Dr. Veneta Yankova

Arka yayınevi, Sofya 2018

İÇİNDEKİLER

1930'larda Şumnu ve Deliorman'da Layoş Döbryöşi'nin "Türk Misyonu" / 7

Macar baskısına önsöz / 21

Layoş Döbröşi (1906–1992) / 29

Türk misyonunun tarihi / 50

Layos Döbröşi'nin Editörümüze Mektubu / 64

Bayan Layoş Döbröşi'den Editörümüze Mektup / 67

Reformist Misyoner Papaz Layos Dröbröşi'nin Mektup / 69

[Şövalye Dr. Sandor Chia:] Bulgaristan Türkleri Arasında / 73

Layoş Döbröşi'den dergimizin okuyucularına bir mektup / 89

Dergimizin okuyucularına Layoş Döbröşi'nin Mektubu / 97

Bulgaristan Türkleri arasında misyoner olan Layoş Döbröşi'nin Mayıs [1931] aylık raporu / 100

Layoş Döbröşi'nin son mektubu / 121

Layoş Döbröşi'nin gezici sekreterimize [Istvan Morvai] mektup / 126

1933

Ramazan ayı / 133

Bir Türk hocanın evine ziyaret / 137

Kurban / 140

Türk misyonumuzdan görüntüler / 143

Günahkarlar ve fanatikler arasında / 146

Varna'daki Tatiller / 152

Ali Usta, kör müezzin ve terzi çırağı

Müslüman defin ve cenaze gelenekleri / 161

Istvan Morvai: Türk Kardeşler Arasında / 168

Deliorman'a misyoner gezisi / 172

Günlükten alıntı / 177

Türkler, Bulgarlar ve Macarlar Arasında / 189

Muhabbet / 194

1935

Türkler, Bulgarlar ve Çingeneler Arasında Bir Hafta / 198

Baba Kondu / 201

Panayır / 208

1936

Türk şekercisinin mesajı / 211

Kızılbaşlar / 215

Varna / 219

Karalar / 222

Türk düğünü / 227

Pomaklar / 230

Hacı ağa / 234

Bibliyografya / 238

Kitabın Macarca orijinal kapağı

https://www.gastearsivi.com/ara/bulgaristan : ARAŞTIRMACILAR İÇİN ÖNEMLİ BİR KAYNAK: GASTE ARŞİVİ

 

GASTE ARŞİVİNİN arama kısmına Bulgaristan yazarak sitede yüklü tüm gazetelerde geçen Bulgaristan geçen sayfaları size getirecektir. Kolay gelsin. 

AĞMAÇ KÖYÜ (BALCI AHMET) ve RAZGRAT KASABASININ KURULUŞU VE BUGÜNÜ, MEHMET ARSLAN (CUMALI)

 

Başlık: 

Ağmaç köyü (Balcı Ahmet)

Dil: 

Türkçe

Yazar: Mehmet Arslan Cumalı

Yayın Bilgileri: 

İzmir : AjanSay, 2002.

Fiziksel Tanımlama: 

72 s. ; 20 cm.

Başlık: Razgrat kasabası'nın kuruluşu ve bugünü 

ISBNp: 9756766751 

Dil: Türkçe 

Yazar: Arslan-Cumalı, Mehmet 

Yayın Bilgileri: Tekirdağ : Ay Yayınları, 2005. 

Fiziksel Tanımlama: VIII, 56 s. : res. ; 20 cm.

Şumnu Nüvvab Öğretmeni Mehmet Hasan'ın katkılarıyla.

ŞUMNULU BİR EĞİTİMCİ VE DAVA ADAMI: NECİB ASIM HASAN, VEDAT S. AHMED

 

ŞUMNULU BİR EĞİTİMCİ VE DAVA ADAMI: NECİB ASIM HASAN

VEDAT S. AHMED

Müslümanlar Dergisi (Sofya), sy. 6, 2017, s. 16.

KÖYÜM BENİM: KUVANCILAR, NURİ YILMAZ

 

KÖYÜM BENİM: KUVANCILAR

 NURİ YILMAZ

İstanbul 2005, 146 sayfa

Kitaba ulaşmak isteyenler: bulgaristanalperenleri@gmail.com

mail adresi ile irtibata geçebilir.  

ŞUMNU NÜVVAB MEDRESESİ KURUCU MÜDÜRÜ EMRULLAH EFENDİNİN MEZAR TAŞI, MEHMET HASAN

 

Fotoğraflayan ve okuyan Mehmet Hasan (Şumnu İHL Öğretmeni)

Şumnu'da tesis eylediği Medresetü'n-Nüvvab'da 20 sene kadar müdür bulunup 9 Ramazan el-Mübarek 1360 tarihinde 62 yaşında irtihal-i beka eyleyen Yusufhanlar karyeli Emrullah Feyzullah Efendi ruhuna Fatiha 30 Eylül 1941

Şumnu ili, Yeni Pazar ilçesi, Tekke Kozluca köyü (İzbul ) Cami kitabesi

 1. Hâdim-i din vatanperver meali entüma – Sâhib-i seyf ü kalem bir umde-i ehl-i gazâ

2. Hakkı İsmail Paşa-yı ferik me’mûr (?) – Mazhar-ı ecr-i hadis-i Mustafa-yı “men benâ”

3. Himmet-i bâlâ yerini mescidi imar eyledi - Eylesin ehl-i cemaat namına hayır dua

4. Nûriyâ tarih-i te’sîs dedi hâtif bana

5.Şed …… dergah-ı kerem mescit nûr bina 

FOTO: MEHMET HASAN

Bulgaristan Türk Öğretmenler Birliği Kongreleri

 

RUSÇUK İLİ VETVA KASABASI BİRİNCİ DÜNYA HARBİ GAZİSİ NASUF VE AİLESİ

 

RUSÇUK İLİ VETVA KASABASI

BİRİNCİ DÜNYA HARBİ GAZİSİ NASUF VE AİLESİ

Ortada küçük oğlu Ahmed Nasuf (doğum 1952), hanımı Sabriye

Arkada: oğlu Osman (1935-2016) ve kızı Cemile (doğum 1937)

Kaynak: Oktay Aliev

Yüksek İslam Şurası Başkanı Vedat Ahmed'den yeni atanan bölge müftüleri ile ilgi beyanat